Peru
Nederlandse import blauwe bessen daalt met 40% door slecht weer (E Niño)
Voorwoord
De wereld om ons een verandert in een rap tempo.
Deze veranderingen vormen ook kansen voor de groente- en fruitsector. Dit vraagt om continue alertheid en lenigheid van niet alleen de sector, maar ook onze vereniging GroentenFruit Huis.
03
Verenigingszaken
GroentenFruit Huis is een vereniging voor en door leden
De vereniging telt 320 leden en staat voor de belangen van bedrijven die actief zijn in de afzet van groenten en fruit. Onze missie is: De Gids naar een Gezonde Generatie.
04
Gezondheid
Gezonde voeding, leefstijl en voedsel-omgeving.
GroentenFruit Huis heeft zich in 2023 weer volop ingezet om de consumptie van groenten en fruit te verhogen.
06
Voorwoord
Woord van de voorzitter
De wereld om ons heen verandert in een rap tempo. Zo is de productbeschikbaarheid niet altijd meer gegarandeerd. Ontstaan er andere machtsverhoudingen en streven steeds meer retailpartijen naar samenwerking in gesloten ketens. We zien voorbeelden van consolidering binnen de groente- en fruitketen en we verwachten dat dit de komende jaren verder doorzet. Al deze veranderingen vormen ook kansen voor de groente- en fruitsector. Dit vraagt om een continue alertheid en lenigheid van niet alleen de sector, maar ook van onze vereniging GroentenFruit Huis. Daarom zijn wij gestart om ons contributiestelsel en de verenigingsstructuur toekomstproof te maken.
Het jaar 2023 startte met historisch hoge energieprijzen. De ledenbijeenkomst waar diverse sprekers duiding gaven aan de oorzaken en mogelijke prognoses voor de energiemarkt op de middellange termijn werd erg goed bezocht. Dat geldt overigens ook voor andere ledenbijeenkomsten die gedurende het jaar werden georganiseerd vanuit een van de ambities van GroentenFruit Huis: Gezondheid, Duurzaamheid, Markt & Economie, Sociaal en Voedselveiligheid. Deze bijeenkomsten bieden een bron voor inspiratie, kennisdeling en netwerken. Ook ons eigen congres was weer levendig en bruisend.
Duurzaamheid krijgt steeds meer vorm en veel bedrijven moeten aan de slag met CSRD – de Corporate Social Responsibility Directive. GroentenFruit Huis initieerde een project in samenwerking met PwC en een grote groep leden om gezamenlijk een basis te creëren voor een gedegen CSRD-rapportage. Ook wordt er voortgang geboekt bij de opzet van de PEFCR (Product Environmental Footprint Category Rules) voor de groente- en fruitsector in Europa. Dit in het kader van standaardisatie van duurzaamheidsregels bij rapportages t.b.v. footprinting.
In 2023 werd voor de eerste keer de GroentenFruit Huis Impact Award uitgereikt aan een persoon die zich op vele fronten heeft ingezet voor de vereniging. Tijdens het tweede GroentenFruit Huis congres werd Paul van de Kruijs, financieel directeur bij Frankort & Koning, in het zonnetje gezet vanwege zijn niet aflatende inspanningen bij de cao-onderhandelingen. Ook werd op het GroentenFruit Huis congres de website Smakelijk Weten gelanceerd, een initiatief van de groente- en fruitsector om smakelijke weetjes over groenten en fruit wereldkundig te maken. Daarin een verwijzing naar de Corporate story ‘Toekomst vol mogelijkheden’: een 3,5 minuten durende film over de kracht van de groente- en fruitsector.
Het jaar 2023 startte goed met een nieuwe cao met een looptijd tot halverwege 2024. Een cao en goede arbeidsomstandigheden zijn de basis voor het aantrekken van personeel. En dat is hard nodig. Dat ervaren bedrijven dagelijks met al hun openstaande vacatures. Dit werd bevestigd door journalist en econoom Mathijs Bouman, tijdens het GroentenFruit Huis directie diner.
Aan de hand van cijfers en tabellen gaf hij inzicht in o.a. demografische ontwikkelingen en andere factoren die van invloed zijn op de arbeidsmarkt, zoals vergrijzing. In 2040 zijn voor iedere gepensioneerde nog slechts 2 personen actief op de arbeidsmarkt. In de jaren vijftig was dit 7:1, op dit moment is die verhouding 3:1.
Gloort er nog perspectief aan de horizon? Jazeker. Voor bedrijven die gebruik zullen maken van de opkomende technologische ontwikkelingen, zoals een combinatie van robots met AI.
Politieke ontmoetingen op diverse platforms, waaronder de Grüne Woche in Berlijn en bezoeken van politici aan onze leden, verhogen onze betrokkenheid bij en invloed op beleidsvorming. Samen met andere partijen in Nederland en Brussel is gewerkt aan het verder opbouwen van coalities en netwerken om de positie van onze sector te verstevigen in de politiek en maatschappij.
Wat betreft voortgang van internationale handel hebben we diverse activiteiten ondernomen. Het EU-handelsprogramma bood bedrijven de kans deel te nemen aan activiteiten om nieuwe markten te betreden en bestaande markten te onderhouden.
Een ander belangrijk thema is cyberweerbaarheid. Het aantal cyberaanvallen stijgt. Dat heeft voor bedrijven in het tuinbouwcluster grote gevolgen. GroentenFruit Huis neemt deel aan het Cyberweerbaarheidscentrum Greenport, met als doel om het algehele cybersecurity-niveau van onze leden te verhogen. Middels workshops worden bedrijven bewust gemaakt van de gevaren en van wat ze zelf kunnen doen.
Een ander gevaar dat op de loer ligt is ondermijning. GroentenFruit Huis werkt samen met onder andere politie en douane aan een op onze sector toegespitste ‘Vertrouwensketen’. Ondermijning tegengaan binnen de keten en de veiligheid borgen van iedere schakel is essentieel voor onze importeurs.
Het jaar 2023 bracht ook uitdagingen op het gebied van fytosanitaire restricties en marktconforme NVWA-tarieven. We hebben actief ingezet op het verhogen van de efficiëntie en de nadruk gelegd op behoud van een goed vestigingsklimaat voor Nederlandse bedrijven.
Dit alles vormt slechts een beknopt overzicht van de vele activiteiten van GroentenFruit Huis in het afgelopen jaar. Meer over onze activiteiten kunt u lezen in dit online jaaroverzicht.
Samen met het bestuur, directie en medewerkers kijk ik uit naar een voortzetting van samen optrekken met u, onze leden, het versterken van onze samenwerking en het verder werken aan een robuuste, gezonde groente- en fruitsector. In lijn met onze missie: De Gids naar een Gezonde Generatie.
Cathy van Beek,
Voorzitter GroentenFruit Huis
GroentenFruit Huis staat voor de belangen van bedrijven die actief zijn in de afzet van groenten en fruit en is een bron van kennis en inspiratie. De missie van GroentenFruit Huis is: De Gids naar een Gezonde Generatie.
Jaarlijks organiseert GroentenFruit Huis vele bijeenkomsten voor haar leden.
In 2023 werden onder andere het tweede GroentenFruit Huis congres, de Algemene Ledenvergadering en het 7e directiediner georganiseerd als ontmoetingsplaats voor leden. Tevens boden deze evenementen een goede gelegenheid om kennis op te doen en te delen.
Algemene Ledenvergadering
Op woensdag 21 juni 2023 vond de Algemene Ledenvergadering (ALV) van GroentenFruit Huis plaats op Landgoed VIDAA in Bergschenhoek. Het af- en aantreden van bestuursleden, het bespreken van verenigingszaken en het ondertekenen van de Green deal ‘Samenwerken aan duurzame zorg (3.0)’ stonden onder andere centraal op deze dag. Woensdag 6 december 2023 vond de eindejaars ALV plaats.
Op de ALV vond er een bestuurswissel plaats. Erik Bongaerts (Frankfort & Koning) en Sandra Bogaard (Fris-Co. Fruit & Vegetables) werden tijdens de ALV bedankt voor hun inzet door voorzitter Cathy van Beek. Vice-voorzitter Jelle Kuijper (Evers Specials) werd herkozen. Adriëlle Dankier (Nature’s Pride), Erik Gipmans (Fossa Eugenia) en Ron Toet (Combilo) werden verwelkomd als nieuw bestuurslid.
In het plenaire deel nam Bert van Slooten, hoofdredacteur Brusselse Nieuwe, de leden en relaties van GroentenFruit Huis mee in de invloed van Europa op wetgeving waar we in Nederland dagelijks mee te maken hebben.
Tenslotte ondertekende het bestuur van GroentenFruit Huis de Green Deal ‘Samenwerken aan duurzame zorg (3.0)’. De ambities van de groente- en fruitsector sluiten naadloos aan bij de doelen in de Green Deal 3.0.
Woensdag 6 december vond de tweede Algemene Ledenvergadering van 2023 plaats in het Hortiversum in Zoetermeer. Ivan Pouwels van Cooperationnext schetste een beeld van de ontwikkeling van verenigingen naar 3.0/ 4.0. Hierna werd het jaarplan en de begroting 2024 goedgekeurd.
Voor meer informatie kunt u verder lezen op onze website.
GroentenFruit Huis congres
Het tweede GroentenFruit Huis congres in Kamerik werd op 20 april 2023 succesvol door 150 personen bezocht. Ruim dertig sprekers die meer dan twintig workshops verzorgden, vulden deze dag met een grote diversiteit aan onderwerpen voor onze leden.
Vanuit de vijf ambities van GroentenFruit Huis: Gezondheid, Markt & Economie, Duurzaamheid, Voedselveiligheid en Sociaal werden verschillende workshops met diverse onderwerpen aangeboden. De leden konden zelf bepalen aan welke workshops gedurende deze inspirerende dag werd deelgenomen.
Janine Luten, algemeen directeur GroentenFruit Huis, verwelkomde de leden op deze inspirerende dag. Daarnaast lanceerde zij de website Smakelijk Weten met daarin een verwijzing naar de Corporate story van de groente- en fruitsector. Voordat de menigte zich verspreidde om de workshops naar keuze te volgen sprak Keynote speaker Lieke Lamb over de ‘Invloed van Tech op de toekomst van de groente- en fruitsector’.
Voor meer informatie kunt u verder lezen op onze website.
Uitreiking Impact Award
In 2023 reikte GroentenFruit Huis voor de eerste maal de GroentenFruit Huis Impact Award uit aan één van haar leden. Een award voor de persoon binnen onze ledengroep, die zich op bijzondere wijze heeft ingezet voor de sector ofwel het verschil heeft gemaakt in het belang van alle leden.
Paul van de Kruijs, financieel directeur Frankort & Koning en voorzitter van de cao-commissie, was het eerste lid die de Impact Award in ontvangst mocht nemen. Naast alle inspanningen om tot een cao te komen, zowel vorig jaar, als voor 2023, wat in deze uitdagende economische tijden zeker geen sinecure is, levert Paul van de Kruijs een bijdrage binnen diverse cao-projecten.
Voor meer informatie kunt u verder lezen op onze website.
Directie Diner
Bijna vijftig directieleden namen deel aan het zevende directie diner van GroentenFruit Huis in het sfeervolle Kasteel Maurick in Vught. Zij maakten van de gelegenheid gebruik bij te praten met collega’s onder het genot van een goede maaltijd.
Janine Luten, algemeen directeur, trapte de avond af met een uiteenzetting van de vele uitdagingen die afkomen op de leden. Wat arbeid betreft is er niet alleen behoefte aan veel handjes, maar aan medewerkers op alle niveaus. Daarmee maakte ze een mooi bruggetje naar het toetje; een lezing van econoom Mathijs Bouman over de knellende arbeidsmarkt.
Aan de hand van cijfers en tabellen gaf hij onder andere inzicht in demografische ontwikkelingen en andere factoren die van invloed zijn op de arbeidsmarkt.
Voor meer informatie kunt u verder lezen op onze website.
Januari
18 Workshop ‘Digitale Weerbaarheid’
20 – 29 Grüne Woche
26 Ledenbijeenkomst Energie
Februari
01 Symposium ‘Samenwerken in de landbouwketen’
8 – 10 Fruit Logistica Berlijn
08 ‘Silent’ seminar op Fruit Logistica Berlijn
15 Online informatiebijeenkomst hardfruit verre bestemmingen
Maart
07 AGF Trendcafé op bezoek bij Jumbo Koorneef
07 Webinar ‘Milieu indicator gewasbeschermingsmiddelen’
08 Voedsel en Vrouwen
09 Afsluitende bijeenkomst Fresh on Demand
15 Informatiebijeenkomst importeurs
21 AGF Trendcafé op winkelbezoek in Venlo en Düsseldorf
28 Ledenbijeenkomst Fruit
30 Bijeenkomst over Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD)
April
13 Cursus Analyse Groente- en Fruitsector
20 GroentenFruit Huis congres
Mei
x
Juni
21 Algemene Ledenvergadering
28 Young Business Club
Juli
04 NLVoedt
11 Bijeenkomst Platform ICT managers in de AGF
Augustus
x
September
12 CSRD bijeenkomst
12 AGF Trendcafé bezoekt Fruit Tech Campus
27 7e Directiediner
Oktober
05 Groentecongres
05 Webinar over nieuwe GLOBALG.A.P. IFA versie 6 standaard
05 Webinar Cybersecurity: De impact van NIS2 op jouw organisatie
11 Webinar over nieuwe GLOBALG.A.P. GRASP v2.0 standaard
12 Nationale Groente- en Fruitdag
12 AGF Marketing Event
November
09 Gezonde lunchsessie
21 Bijeenkomst voor citrusimporteurs
27 Bijeenkomst ‘Platform ICT managers in AGF’
30 Informatiebijeenkomst vertrouwensketen
December
06 Algemene Ledenvergadering
07 Cursus Marktanalyse
14 Ledenvergadering uienhandelaren
GroentenFruit Huis treedt op als de woordvoerder en belangenbehartiger van de gehele groente- en fruitsector en prijst zich gelukkig met een grote groep actieve leden. Comités geven input en sturing aan het Jaarplan en hebben een adviserende rol richting het bestuur en de medewerkers van GroentenFruit Huis. Business Councils bepalen in samenwerking met de medewerkers van GroentenFruit Huis een deel van de activiteitenagenda. Daarnaast kunnen leden zelf veel informatie halen op kennisbijeenkomsten of in het ledenportaal op de website.
Comité Binnenlandse Groothandel
Het comité “Binnenlandse Groothandel” kwam in 2023 eenmaal digitaal bijeen. Onder andere werd wederom stilgestaan bij de problemen en veranderingen bij het gebruik van Euro Pool Systems kratten. Informatie uitwisseling vond plaats over onder andere ondermijning en CSRD.
Comité Bio
In 2023 kwam het Comité Bio twee maal fysiek bij elkaar en een aantal maal online. Binnen het Comité Bio werkt GroentenFruit Huis samen met Bio Nederland aan issues die de sector bezighouden. Een van de agendapunten betrof de lastendruk van SKAL waarbij vooral kleine bedrijven onevenredig veel moeten betalen. Diverse leden hebben dit aangekaart bij GroentenFruit Huis. In reactie hierop is GroentenFruit Huis het gesprek aangegaan met SKAL. De binnen het Comité besproken thema’s komen ook via de voorzitter van het Comité Bio, tevens lid van de SKAL adviesraad daar op tafel.
Ook was er aandacht voor belangenbehartiging in Brussel en Den Haag en de manier waarop GroentenFruit Huis en Bionext daarin samen kunnen optrekken.
Verder is veel aandacht besteed aan een nieuwe nudging campagne voor biologische producten. Deze actie is uitgewerkt in kleiner comité waarbij is gekozen voor de producten citroen, sinaasappel, komkommer en aubergine. De campagne is in april 2024 van start gegaan in filialen van Albert Heijn en zal bij Jumbo in de online omgeving worden ingezet.
Comité Cao
Het Comité Cao onderhandelt namens de werkgevers in de groente- en fruitsector met de vakbonden over de cao. Per 1 januari 2023 is de nieuwe cao in werking getreden. Deze heeft een looptijd van 1 januari 2023 tot en met 30 juni 2024.
Comité Champignon
De jaarlijkse ledenbijeenkomst van het Comité Champignons (september 2023) stond voor een groot deel in het teken van het thema duurzaamheid. Zo zijn door Blonk consultants de resultaten gepresenteerd van de Carbon Footprint van witte champignons en is ingegaan op de duurzaamheidsverslaglegging CSRD. GroentenFruit Huis heeft bij CSRD een faciliterende en begeleidende rol gepakt met als doel het besparen van tijd en geld voor de individuele lidbedrijven.
Comité Fruit
In het hard van de fruitstreek De Betuwe vond op dinsdag 28 maart 2023 de jaarlijkse ledenbijeenkomst Fruit plaats. Er stond een interessante avond op de planning waarbij onder andere verkooptrends in de Nederlandse supermarkten en perspectieven voor fruit in de Nederlandse retail werden besproken. Na een gezamenlijk diner opende Richard Schouten de bijeenkomst met een presentatie over actuele thema’s, zoals CSRD, Footprinting, Verpakkingen etc. Dit is overigens een vast onderwerp op de agenda van vergaderingen van het Comité Fruit. NielsenIQ (Marc Deij en Tessa Voorhorst) gingen tijdens de bijeenkomst in op recente verkoopcijfers fruit in supermarkten. Said Belhassan, hoofd Inkoop & Supply Chain bij Superunie, liet in een inspirerende presentatie zien dat het fruitschap potentie heeft om te groeien. “Blijf focussen op kwaliteit en de betaalbaarheid van producten”.
Comité Import/ Export derde landen (CIEDL)
Het Comité CIEDL komt vier keer per jaar bijeen waarbij sprekers verschillende onderwerpen aansnijden. In 2023 gaven sprekers onder andere inzicht in Non-Tariff Measures als handelsbarrières door WUR en het Nederlands handelsbeleid door het hoofd handelspolitiek van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Ook werd er juridisch advies gegeven inzake NVWA/WFSR door een advocatenkantoor en werd er gesproken over real-time simulatie waterbeschikbaarheid, voedselproductie en handelstromen door Uncharted Waters Research.
Ook vond er in het jaar 2023 de jaarlijkse CIEDL informatiebijeenkomst plaats, met onder andere een bijdrage van NVWA afdeling fytosanitair en voedselveiligheid.
Comité Ui
Het Comité Ui vertegenwoordigt alle leden van GroentenFruit Huis die zich bezig houden met de afzet en het pakken/sorteren van uien. Zij vertegenwoordigen 90 procent van alle uienhandel in Nederland.
In 2023 is het marktonderzoek China uitgevoerd waarbij de noodzakelijke 1e stap voor de officiële aanvraag markttoegang NL uien is gezet. Daarnaast vond voortzetting van het ketenbreed onderzoeksprogramma Uireka periode 2023-2025 (zonder PPS/subsidie overheid) plaats.
Comité Vollegrondsgroenten
In 2022 is het Comité Vollegrondsgroenten opgestart. De uitdagingen in de hele keten van de vollegrondssector zijn groot. Voorgenomen overheidsbeleid in het kader van de kaderrichtlijn water / nitraatrichtlijnen maken het telen en oogsten van Nederlandse vollegrondsgroenten steeds lastiger. In 2023 is de onderlinge lobby met zusterorganisaties verstevigd (VIGEF, TOG en LTO Nederland). Daarnaast is inzet gepleegd om te komen tot een platform voor de vollegrondssector. Dit zal in het volgende jaar verder gestalte krijgen.
Dutch Produce Comité (DPC)
In 2021 zijn de activiteiten en werkzaamheden van DPA geïntegreerd in GroentenFruit Huis. DPA blijft wel met een aantal vertegenwoordigingen, met name in Brussel, actief op dossiers als het landbouwbeleid en productie-aangelegenheden. Binnen DPC bespreken producentenorganisaties specifieke zaken met betrekking tot de coöperaties en coöperatieve afzet en teelt. Door gezamenlijk op te trekken binnen het Comité blijven we met elkaar in contact en delen we onze inzichten met het bestuur. In 2023 is stilgestaan bij de mogelijkheden om kosten van duurzaamheidsinspanningen van de keten door te belasten aan de consument, ontwikkelingen aangaande het te sluiten landbouwakkoord, ontwikkelingen van het label “On the way to Planet Proof. Ook werd stilgestaan bij de invulling van vacatures in de programmaraad van Kennis in je Kas.
Veggipedia is de online bron voor informatie over groente en fruit met productinformatie, voedingswaarde, bewaartips en recepten. In 2023 trok deze website zo’n twee miljoen unieke bezoekers.
Overzicht
Online media
Nieuwe technische mogelijkheid op Veggipedia
De bezoekcijfers van Veggipedia zijn stabiel gebleven ten opzichte van 2022 (zie bovenstaande infographics) en nieuwe technologische ontwikkelingen zijn doorgevoerd.
Wekelijks wordt er op Veggipedia.nl een blog gepubliceerd gerelateerd aan een actueel onderwerp. Een keer per maand gaat deze blog over een duurzaamheidsthema. Daarnaast wordt via social media aangehaakt op actuele evenementen die plaatsvinden.
Dit jaar hebben we nieuwe technische mogelijkheden gelanceerd in de vorm van een Veggiquiz waarbij we de mogelijkheid hebben om de kennis van bezoekers op verschillende onderwerpen te testen. Daarnaast is er nu een nieuwe technische mogelijkheid om nieuwe recepten toe te voegen aan Veggipedia.
7e Groentencongres: ‘Vitaal vooruit met groenten en fruit’
Op 5 oktober vond het 7e Groentecongres plaats in Naturalis in Leiden met als thema ‘Vitaal vooruit met groenten en fruit’.
Dagvoorzitter Dolf Jansen praatte de boel op zijn geheel eigen energieke en humoristische wijze aan elkaar. Rode draad van het congres was hoe we in Nederland de transitie kunnen maken naar een meer plantaardig dieet en een gezondere voedselomgeving. Een dag vol interessante lezingen en best practices. Cateraar Vitam won de Best Practice Award 2023 met hun concept Bowls & Beans.
Key note speaker antropoloog Jitske Kramer legde uit hoe een cultuur in de maatschappij in de loop van de tijd verandert en zich aanpast aan veranderende omstandigheden. “We leven in ‘liminaliteit’, een chaotische periode die de overgang kenmerkt van de ene periode naar de andere. Wat we nodig hebben om ons hier doorheen te leiden is een aantal, maar niet te veel, veranderaars die het verschil kunnen maken.”
Martine van Haperen, Vegan Food Professional, maakte aan de hand van feiten en cijfers duidelijk dat je de meeste impact kan maken op de planeet met het voedsel dat je eet. Waarbij een plantaardig dieet de footprint het kleinst is.
Coosje Dijkstra, Assistent Professor bij het AMC, vertelde over het belang van een gezonde voedselomgeving en tevens het ontbreken daarvan. Zij heeft veel onderzoek gedaan naar het effect van o.a. nudges. Velen bleken zeker effectief. Desondanks wordt er weinig gedaan met de resultaten.
Er was tevens ruimte voor best practices, oftewel initiatieven die hebben aangetoond verschil te kunnen maken. Van “Alliantie Voeding in de Zorg” tot “De gezonde basisschool van de toekomst”, “Voeding Leeft” en Lidl, allen lieten ze zien hoe je de groenteconsumptie omhoog kan krijgen.
De middag werd afgesloten met een debat. Dolf Jansen voelde Janine Luten, Rob Baan, Leonie ter Horne en Leon Meijer aan de tand over een aantal stellingen.
#groentenfruitdaging op Nationale Groente- en Fruitdag
Op 12 oktober was het Nationale Groente- en Fruitdag. In de aanloop naar 12 oktober hebben we scholen en bedrijven uitgedaagd om een foto te maken van de meest groente- en fruitrijke lunch en deze op social media te delen met de hashtag #groentenfruitdaging.
Een van de fruitmanden is tijdens het burgemeestersontbijt met burgemeester Marcouch overhandigd aan een schoolklas in Arnhem.
Op de dag zelf is er veel aandacht gegeven aan groenten en fruit. Het is duidelijk een thema waar bedrijven en organisaties makkelijk op inhaken en dat hebben we gezien aan de hoeveelheid berichten die die dag op social media verschenen.
Maatschappelijk akkoord 0% btw op groenten en fruit ondertekend op Nationale Groente- en Fruitdag
Op 12 oktober, Nationale Groente- en Fruitdag tijdens de Dutch Food Week, heeft GroentenFruit Huis een groenterijke lunch georganiseerd in Nieuwspoort in Den Haag.
Tijdens deze lunch ondertekenden ketenpartijen in groenten en fruit, waaronder meerdere supermarktketens, samen met een brede mix van experts en (maatschappelijke) organisaties uit de zorg, voeding, wetenschap, kinderrechten en het voedselonderwijs het ‘Maatschappelijk akkoord 0% btw op groenten en fruit’. Ook een aantal politieke partijen ondersteunen het initiatief.
Naar aanleiding van het akkoord is er vervolgens door de Partij voor de Dieren nog een amandement ingediend waar GroentenFruit Huis in meegedacht heeft. Dit amendement heeft het nu helaas niet gehaald.
Met het akkoord zullen we in de komende tijd aandacht blijven vragen voor 0% btw op groenten en fruit. In de aanloop naar een nieuw te formeren Kabinet roepen we Kamerleden op dit punt mee te nemen richting een nieuw regeerakkoord.
Voor meer informatie kunt u verder lezen op onze website.
Beweging richting Gezondheid in samenwerking met Rabobank en BeBright
In 2023 is GroentenFruit Huis aangesloten als mede initiatiefnemers bij de beweging richting Gezondheid vanuit Rabobank en BeBright.
Zo hebben we een eerste versie van een conceptenkaart opgeleverd. Een overzichtelijke en bruikbare tool die scholen helpt bij het kiezen van een passend lunchconcept.
Daarnaast heeft in november een eerste bijeenkomst plaatsgevonden rondom gezonde lunches in de werkomgeving. Centraal hierbij staat de vraag hoe we gezond lunchen met veel groenten en fruit de norm kunnen maken met alle partijen die daarbij een rol spelen.
Green Deal ‘Samen werken aan duurzame zorg’ ondertekend
In november ondertekende Cathy van Beek, namens GroentenFruit Huis, samen met 70 andere organisaties de Green Deal “Samen werken aan duurzame zorg”.
Deze staat symbool voor de groene vooruitgang die in de zorg al geboekt is, én de stappen die we samen nog moeten zetten om onze impact op klimaat en milieu zoveel mogelijk te verminderen.
Eerder dit jaar tekenden de bestuursleden van GroentenFruit Huis deze Green Deal tijdens de Algemene Leden Vergadering. Meer groenten en fruit op het menu in ziekenhuizen, zowel voor patiënten als ook voor medewerkers en bezoekers, kunnen niet alleen de gezondheid bevorderen, maar zorgen tevens voor een duurzame keuze waarmee ziekenhuizen onder andere tegemoet kunnen komen aan de eis om hun CO2 uitstoot te verminderen.
Voorbereidingen in Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD)
GroentenFruit Huis ondersteunt haar leden in hun Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) voorbereidingen.
In 2023 zijn hiertoe twee sessies georganiseerd met meer dan 50 aanwezigen waarbij de leden inzicht kregen in onderwerpen zoals de dubbele materialiteitsanalyse, de European Sustainability Reporting Standards en het belang van de waardeketen binnen deze Europese richtlijn. Hierbij werd kennis vanuit verschillende sectoren verzameld om de leden breed te informeren en te betrekken; hierbij waren vertegenwoordigers aanwezig van onder andere VNO-NCW, Rabobank en Schuttelaar & Partners. Op deze sessies werd ook verkend of de sector gezamenlijk wilde optrekken in de CSRD voorbereidingen, door gedeelde stakeholders en kansen en risico’s te identificeren en op die manier een efficiëntieslag te slaan.
Naast deze sessies heeft GroentenFruit Huis haar leden ook geholpen door een raamwerk beschikbaar te stellen met de European Sustainability Reporting Standards (ESRS) waaruit de CSRD is opgebouwd. De ESRS bevatten strenge richtlijnen over onderwerpen en vorm van rapportage. Dit raamwerk fungeert als basis voor de duurzaamheidsverslagen van de bedrijven, die hiermee veel tijd besparen.
Start GroentenFruit Huis CSRD Programma
De start van het GroentenFruit Huis CSRD Programma heeft in 2023 plaatsgevonden. Tijdens dit programma wordt met meer dan 30 leden de CSRD gezamenlijk aangevlogen en wordt hierdoor samengewerkt aan het zetten van een sectorale standaard.
De resultaten van de sectorale dubbele materialiteitsanalyse zullen de fundering zijn voor de verplichte duurzaamheidsrapporten van de bedrijven. Door samen op te trekken in de CSRD worden resultaten uniform en vergelijkbaar. Er zal verder een efficiëntieslag worden gemaakt in tijds- en geldbesteding van bedrijven, door gezamenlijk externe inhoudsdeskundigen in te schakelen en door van elkaars expertise te leren.
Collectieve overeenkomsten afvalbeheerbijdrage verlengd
GroentenFruit Huis heeft in 2023 de collectieve overeenkomsten voor de afvalbeheerbijdrage in Nederland en Duitsland verlengd.
Voor Nederland betekent dit o.a. een lager collectief tarief voor kartonnen verpakkingen, en minder administratie voor de deelnemers doordat de aangifte van de eenmalige logistieke hulpmiddelen voor de gehele sector door GroentenFruit Huis wordt gedaan. In Duitsland is opnieuw een collectieve sanctieregeling afgesproken indien er meer of minder verpakkingen op de markt worden gebracht dan vooraf ingeschat. In 2021 en 2022 heeft deze collectieve regeling voor de deelnemers in totaal al ruim 150.000 Euro aan voordeel opgeleverd.
Beslisboom Duurzaam Verpakken Groente- en Fruitsector
GroentenFruit Huis is betrokken bij de update van de beslisboom Duurzaam Verpakken Groente- en Fruitsector die in juli is gepubliceerd.
Deze beslisboom helpt een ondernemer bij het stellen van doelen voor verduurzaming van zijn verpakkingen, het analyseren van de huidige verpakkingen in het bedrijf, het kiezen van een strategie om verpakkingen te verduurzamen en het communiceren van de gekozen strategie.
In 2024 zal GroentenFruit Huis, samen met het Kennisinstituut duurzaam verpakken, werken aan de verdere ontwikkeling en uitbreiding van deze tool waarmee bedrijven aan de slag kunnen bij het verduurzamen van hun verpakkingen.
Packaging & Packaging Waste Regulatie (PPWR) onder de aandacht in het Europees Parlement
Op 22 november heeft het Europees Parlement gestemd over de Packaging & Packaging Waste Regulatie (PPWR).
Het doel van PPWR is om binnen Europa verpakkingen en verpakkingsafval te reduceren en recycling van verpakkingen te stimuleren. Een van de voorstellen in het voorstel was een verbod van inzet van verpakkingen voor groenten en fruit onder 1,5 kilo. GroentenFruit Huis heeft, samen met Europese zusterorganisaties en koepelorganisaties, met feitelijk onderbouwing gewezen op het nut en de noodzaak van verpakkingen binnen groenten en fruit. Eén van de amendementen die is aangenomen, ging over het schrappen van het verbod op eenmalige groente- en fruitverpakkingen. Dit betekent dat eenmalige verpakkingen voor groenten en fruit toegestaan blijven.
In de zogenaamde triloog zal de Europese Commissie haar positie m.b.t. de PPWR moeten aanpassen, en zal het Parlement met de Raad van Ministers gaan onderhandelen over de definitieve tekst van de wet.
Nadat hierover overeenstemming wordt bereikt, kan pas iets worden gezegd over de uiteindelijke tekst en wordt de wetgeving definitief aangenomen. De kans is behoorlijk groot dat het verbod op eenmalige groentee- en fruitverpakkingen ook in de triloog niet meer op tafel komt, d.w.z. definitief van de baan is.
Opstellen PEFCR voor groenten en fruit van start gegaan
De publiek-private samenwerking omtrent het opstellen van een PEFCR voor groenten en fruit is in 2023 van start gegaan. Hierin wordt samengewerkt met onder andere Wageningen Research en Freshfel om een Europees erkende set aan rekenregels op te stellen waarmee de milieu-voetafdruk van groenten en fruit berekend kan worden.
Het doel van het implementeren van een PEFCR voor de sector is om transparantie en vertrouwen in de ketens te vergroten. Dankzij de afgestemde rekenregels zal op transparante en eenduidige manier naar stakeholders en consumenten gecommuniceerd kunnen worden hoe duurzaam fruit of groenten is.
Agro track economische missie Zuid-Afrika
GroentenFruit Huis heeft in oktober 2023 deelgenomen aan een handelsmissie naar Zuid-Afrika waarbij Janine Luten was aangesteld als missieleider van de Agro track.
Er is op hoog niveau, bij Koningin Maxima, minister Adema (minister Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) en de Zuid-Afrikaanse overheid, aandacht gevraagd voor onverstoorde handel, wetenschappelijk onderbouwd beleid en sociale duurzaamheid (belang voor derde (ontwikkelings)landen om te kunnen exporteren naar de EU).
EU beleid import hoog risico producten
GroentenFruit Huis heeft een Woo-verzoek (Wet open overheid) ingediend bij het Ministerie van LNV en de NVWA. Het uiteindelijke doel van dit verzoek is het afdwingen van het gebruik mogen maken van private laboratoria in het kader van kostenbesparing en doorlooptijd. Daarnaast is er een NVWA werkgroep ingesteld waarin, met diverse sectoren, wordt gesproken over efficiëntie van de processen met betrekking tot toezicht op import van hoog risico producten. Het gaat dan o.a. om capaciteit van het laboratorium, de monstername en het keurpuntenbeleid.
Alliantievorming t.b.v. stemverhouding in WU
Het EU beleid wordt bepaald door de 27 lidstaten, waarbij de stemverhouding is gebaseerd op het inwonersaantal. Hierdoor heeft Nederland slechts een geringe stem in Brussel waarbij de positie door de Brexit het Verenigd Koningrijk (medestander op veel dossiers) verder verslechterd is. Daarom is het van groot belang (nieuwe) allianties te vormen in de EU. In dit kader heeft Public Affairs Manager Erik van Lith in 2023 een werkbezoek gebracht aan Polen. Voorafgaand aan dit bezoek is het belang van Nederland en de import voor Polen in kaart gebracht.
Markttoegang/ -behoud
Export
China
Vanuit de uiensector is al jarenlang interesse om uien naar China te mogen exporteren. In 2023 is er in China een marktonderzoek uitgevoerd (dankzij EU-subsidie in het kader van de Brexit), wat als noodzakelijke eerste stap wordt gezien voor officiële aanvraag van markttoegang van de Nederlandse uien.
Japan
Door intensieve samenwerking met de overheid (LNV, NVWA en KCB) en collectieve financiering door de Japan exporteurs was het mogelijk in 2023 een officiële audit door Japan te organiseren. Dit ter behoud van export naar Japan (vruchtgroenten en aardbeien), waarvoor een strikt protocol van toepassing is.
Thailand
De EU heeft in een gezamenlijk aanvraag namens vier lidstaten overleg gevoerd met Thailand over de markttoegang van peren. In dit kader heeft in september 2023 een audit door de Thaise autoriteiten plaatsgevonden, welke positief is verlopen. Het doel is gesteld om de export te starten vanaf de nieuwe oogst in 2024.
Import
Asperges
Naar aanleiding van de aanscherping van het EU beleid voor groene asperges is, in samenwerking met Freshfel, een werkgroep van importeurs gevormd met als doel informatie te delen, mogelijkheden voor onderzoek (post-harvest treatments) in kaart brengen, en mogelijk bezwaar richting de EU te onderbouwen. Hiertoe wordt samengewerkd met onder andere de WUR en bedrijfsleven en de autoriteiten van de exporterende landen.
Citrus (Zuid- Afrika)
Eind 2023 heeft groot aantal importeurs deelgenomen aan een overleg inzake koudeschade – en andere uitdagingen – m.b.t. de import van Citrus uit Zuid-Afrika. Uitkomst van het overleg was om in 2024 verder gezamenlijk onderzoek te gaan doen. Er zijn voor 3 projecten “Kennisvouchers” (subsidie via RVO) aangevraagd, deze zijn recent allen toegekend.
Ondermijning & Logistiek
Ondermijning
In 2023 is de werkgroep Veilige Handel van start gegaan. Speerpunten zijn preventie en bewustwording binnen de sector, zoals doortraining, selectiestrategie en aandacht voor veiligheidsprotocol op het bedrijf. Daarnaast zal GroentenFruit Huis zich verder inzetten op zowel landelijk als regionaal beleidsaanpassingen. In de haven van Rotterdam is namelijk veel aandacht voor ondermijning, maar in het achterland is nog veel te winnen. Tevens is GroentenFruit Huis aangesloten bij de expertcommissie Criminaliteitsbestrijding en information sharing centre Achterland.
Logistiek
In samenwerking met Havenbedrijf Rotterdam, douane en bedrijven is het importproces ten aanzien van drugscontrole geoptimaliseerd. Hierdoor zijn extreme vertragingen in bij containerscans gereduceerd. Op dit moment worden ruim 95% van de scans binnen 36 uur afgehandeld. Middels een dashboard worden nu ook de fysieke controles verder geoptimaliseerd. Dit project wordt ook in 2024 gecontinueerd en er worden blijvend punten gedetecteerd die verbetering nodig hebben.
De transitietafel van Greenports Nederland is in 2023 van koers veranderd. GroentenFruit Huis heeft samen met enkele leden bijgedragen aan een herinrichting wat heeft geleid tot de totstandkoming van het ondernemersplatformVerslogistiek. Hierbij is aansluiting gemaakt bij het programma Goederenvervoercorridors (GVC) met 3 speerpunten: verduurzaming wegvervoer, modalshift (vers op spoor) en digitalisering.
Toezicht KCB/ NVWA
GroentenFruit Huis zet zich dagelijks in om regelgeving en processen van toezicht uitgevoerd KCB en NVWA zo gunstig mogelijk voor de sector te maken. De belangrijkste onderwerpen zijn hieronder beschreven.
Evaluatie RIK en Structureel Toezicht KCB
GroentenFruit Huis en het bedrijfsleven is betrokken geweest bij de evaluatie van de bovengenoemde regelingen. Bedrijven zijn geïnterviewd en voor de rapportage is samen met bedrijven input en feedback is geleverd. Er is specifieke aandacht voor import en Het resultaat zijn tientallen aanbevelingen tot verbetering. Bij de implementatie daarvan zal GroentenFruit Huis en haar leden nauw betrokken worden.
De nieuwe verordeningen voor kwaliteit (EU) 2023/2049 en (EU) 2023/ 2430
In 2023 zijn bovenstaande verordeningen gepubliceerd. Hierbij zijn 3 sets aan regels gebundeld in één set aan regels. Wijzigingen van de specifieke handelsnormen hebben met name impact op aanduidingen op verpakkingen. … GroentenFruit Huis heeft zich onder andere hardgemaakt om de regelgeving aanduidingen voor gamma IV werkbaar te houden.
NVWA- retributie
GroentenFruit Huis heeft bereikt dat de discussie over ongelijk speelveld met LNV opnieuw gevoerd kan worden. Toezicht en de bijbehorende tarieven hebben negatieve invloed op de concurrentiepositie van NL BV. Het Kabinet heeft wel de activiteiten van NVWA kostprijsdekkend gemaakt, maar kijkt onvoldoende naar de economische impact voor het bedrijfsleven. Hier is nu eindelijk meer aandacht voor. Efficiëntie van kosten en doorlooptijd zijn blijvende onderwerpen van discussie. GroentenFruit Huis heeft bedongen dat met NVWA overleg plaats zal vinden over doelmatigheid in toezicht voor plantaardige sectoren. Zo’n overleg bestond nog niet voor onze sector en geeft de mogelijkheid onderwerpen als ’transparante communicatie’ en laboratoria te agenderen.
Cao algemeen verbindend verklaard
Per 1 januari 2023 is een nieuwe cao van kracht gegaan voor de periode tot 1 juli 2024.
Een belangrijk vervolg op het bereiken van het akkoord, is om de cao algemeen verbindend te laten verklaren door het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Door deze algemeen verbindend verklaring gelden de afspraken niet alleen voor werkgevers, die door hun lidmaatschap van GroentenFruit Huis direct verbonden zijn aan de cao, maar ook voor werkgevers in de sector die niet lid zijn van GroentenFruit Huis. Hiermee borgen we dat alle werknemers binnen de sector goede arbeidsvoorwaarden worden toegekend, dus in ieder geval recht hebben op een minimaal basispakket aan arbeidsvoorwaarden die passend is voor het werk dat zij verrichten.
Om de cao algemeen verbindend verklaard te krijgen, worden er regels gesteld aan de cao-tekst en aan de representativiteit van GroentenFruit Huis. Is GroentenFruit Huis gerechtvaardigd ofwel vertegenwoordigen zij voldoende werkgevers in de sector, om namens werkgevers, deze cao af te sluiten? Beiden, dus zowel de tekst als de representativiteit, worden gecontroleerd door het Ministerie. Na goedkeuring, wordt de algemeen verbindend verklaring afgegeven.
Het AVV-besluit van de huidige cao is gepubliceerd in de Staatscourant 2023, 13936, publicatiedatum 23 juni 2023.
Op de website van GroentenFruit Huis kan de cao-tekst van de cao 1 januari 2023 t/m 30 juni 2024 worden gedownload.
In een apart overzicht zijn de inhoudelijke wijzigingen van de cao-tekst, t.o.v. de voorgaande cao-tekst, opgenomen. Deze wijzigingen zijn doorgevoerd op basis van de gemaakte cao-afspraken en/of op grond van gewijzigde wetgeving. Het overzicht vindt u hier.
Meet & Greet Minister Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Tijdens een Meet & Greet, georganiseerd door AWVN, zijn in maart met Karien van Gennip, minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, de uitdagingen van de huidige arbeidsmarkt besproken.
Denk hierbij bijvoorbeeld aan de arbeidsmarktkrapte, de benodigde ontwikkelingen rondom de leercultuur, polarisatie in de samenleving die doorsijpelt op de werkvloer en vanuit onze sector is ook de versnelde doorvoering van de wijziging van de Wet Minimumloon aangebracht, inclusief de enorme impact die dat heeft op onze cao. De minister bleek goed geïnformeerd over onze sector en erkende dat onze sector het zeker lastig heeft. Vanuit de minister is, aan de aanwezige groep, de opdracht gegeven om samen aan de slag te gaan met de thema’s ‘Van werk naar werk’, ‘Polarisatie op de werkvloer’ en ‘Mentale gezondheid’. AWVN organiseert, mede naar aanleiding hiervan, bijeenkomsten met deze netwerkgroep, de HR Top van AWVN, om te komen tot concrete afspraken voor werkgevers. Wat kunnen werkgevers zelf doen om bijvoorbeeld de bestaanszekerheid van werknemers te verbeteren? GroentenFruit Huis is hierbij aangesloten.
Deelname koploper in pilot Brabants Migratie & Informatie Punt
Op woensdag 8 november vond de aftrap van de pilot Brabantse Migratie Informatiepunt (BMIP) plaats. GroentenFruit Huis neemt als koploper deel aan deze pilot die start in Noord-Brabant. Met als doel dat het initiatief wordt uitgerold naar alle provincies.
Het BMIP houdt in dat er op meerdere locaties in Noord-Brabant een fysiek loket wordt geopend, waar arbeidsmigranten alle informatie kunnen halen die zij nodig hebben om te kunnen wonen en werken in Nederland. De overheid stelt een basisaanbod op, zoals registratie bij de gemeente. De bedrijven kunnen gezamenlijk een aanvullend aanbod samenstellen dat betrekking heeft op onder andere opleiding, het leren van de Nederlandse taal en verkenning van de regio.
Cinthia Laarhoven, Programmamanager Sociaal bij GroentenFruit Huis, deelde tijdens deze aftrap haar ervaringen in de groente- en fruitsector op het gebied van arbeidsmigratie en het belang van dit initiatief. Zij wil leden van GroentenFruit Huis stimuleren om deel te nemen aan het BMIP.
Voor meer informatie kunt u verder lezen op het dashboard.
Onderzoek Tilburg Universiteit
In opdracht van GroentenFruit Huis en Handel Groeit heeft de Tilburg Universiteit een onderzoek uitgevoerd met als doel om inzicht te krijgen in het HRM beleid van de organisaties in de groothandel groenten en fruit. Hoe draagt dit bij aan de capaciteit met veranderingen als innovatie, digitalisering, robotisering en duurzame inzetbaarheid om te gaan.
In 2022 is het onderzoek van start gegaan. Experts hebben toen aangegeven welke veranderingen zij verwachten voor de aard van het werk, de arbeidsmarkt en de samenstelling van het personeel in de groenten- en fruithandel. Hierbij werd de verwachting uitgesproken dat veranderingen in de arbeidsmarkt: digitalisering, robotisering, duurzaamheid, regelgeving en consumentenvoorkeuren, het HRM-beleid de komende jaren voor uitdagingen gaat stellen.
Begin 2023 heeft het onderzoeksteam van de Tilburg Universiteit, onder leiding van dr. Brigitte Kroon, diverse workshops georganiseerd bij verschillende bedrijven om verder in te zoomen op dat HRM-beleid en hoe er al wel of niet wordt ingespeeld op die aankomende veranderingen. Zijn we fit for the future?
Het onderzoek werd afgerond met nog een laatste vragenlijst, verstuurd naar al onze leden, waarmee input verzameld werd op het gebied van innovatie, kennismanagement, digitalisering, robotisering en HRM beleid voor duurzame inzetbaarheid.
De resultaten worden begin 2024 gepresenteerd en worden gebruikt om in de sector verder te praten over de benodigde kennis in de HR-functie en voor sectororganisaties om bedrijven te ondersteunen bij het realiseren van een passend personeelsbestand.
Herstart Young Business Club
In 2023 is de Young Business Club (YBC) nieuw leven in geblazen. De Young Business Club van GroentenFruit Huis is een plek waar jonge talenten en of/ jonge en wellicht startende leidinggevenden, elkaar kunnen ontmoeten, ervaringen kunnen delen inspiratie en kennis opdoen.
De aftrap van de YBC vond plaats op het GroentenFruit Huis congres op 20 april. De eerste bijeenkomst was op 28 juni onder begeleiding van Haye Rotting van Ken&Ben. Zelfinzicht met behulp van de training Ken Jezelf en het vergroten van cohesie binnen de groep stonden centraal tijdens deze bijeenkomst.
In 2024 staan de volgende bijeenkomsten gepland en zal de YBC zich verder blijven inzetten om jonge professionals in de sector met elkaar te verbinden en kennis met ze te delen.
Opstart transitie pensioenstelsel
Per 1 januari 2027 vindt de transitie van het pensioenstelsel (Wet Toekomst Pensioenen) plaats. In 2023 stond kennisverwerving en de gevolgen van deze transitie voor de sector centraal. Welke keuzes zijn mogelijk voor sectoren, welk productaanbod biedt PGB, hoe krijgen we onze huidige basisregeling overgezet naar het nieuwe stelsel? Dit betreft slechts een deel van de vraagstukken die o.a. zijn besproken met PGB, maar ook met andere sectoren en sociale partners om inzichtelijk te krijgen hoe we de transitie het beste kunnen gaan vormgeven. Het definitieve transitieplan moet uiteindelijk voor 1 juli 2024 door sociale partners worden aangeleverd bij PGB.
Project ‘Heldere Uitleg cao’
In 2022 is gestart met de ontwikkeling van een heldere uitlegtekst die bedoeld is om zowel werknemers als werkgevers meer duidelijkheid te verschaffen over de (interpretatie van de) cao. De huidige cao-tekst is in de loop der jaren, door de vele aanpassingen n.a.v. cao-afspraken en/of wetswijzigingen, vaak aangepast en uiteindelijk steeds slechter leesbaar geworden. Hierdoor zijn er vaak vragen over de toepassing van de cao. Het is een zeer intensief traject gebleken, dat samen met de vakbonden wordt doorlopen. Het project is doorgelopen in 2023 en zal in 2024 worden afgerond.
Het voorstel van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) voor een meldplicht voor private laboratoria, voortkomend uit de fipronil-crisis, stuitte op zorgen over de impact op voedselveiligheid en de proactieve aanpak van risico’s door producenten. Hoewel er al een meldplicht bestaat voor de diervoedersector, geldt deze nog niet voor de levensmiddelensectoren. GroentenFruit Huis benadrukte dat sectorale monitoringprogramma’s, zoals die van Food Compass, moeten blijven bestaan en uitzonderingen verdienen.
Het voorstel van een meldplicht werd gezien als een instrument voor strengere controle en mogelijke boetes, zonder directe verbetering van voedselveiligheid of terugkoppeling naar bedrijven. Er was bezorgdheid dat het zou leiden tot ongewenste neveneffecten zoals uitwijken naar buitenlandse laboratoria of het vermijden van analyses.
In samenwerking met FeNeLab en onder coördinatie van een projectleider bij de NVWA, wordt een database met automatische gegevensoverdracht ontwikkeld. Samen met Platform Voedselveiligheid hebben we aangedrongen op aandacht voor kostenbeheersing, voorkomen van dubbele tests, en betrokkenheid van zowel nationale als buitenlandse laboratoria en het bedrijfsleven bij de uitwerking en pilots.
Door deze gezamenlijke inspanningen is de uitwerking van de meldplicht vertraagd en aangepast naar een notificatieplicht. Het projectplan wordt in 2024 uitgevoerd, met verwachte implementatie binnen 1,5 jaar. Het platform blijft via werkgroepen en stuurgroepen de voortgang en wettelijke basis volgen.
Nieuwe verordening handelsnormen groenten en fruit per 1 januari 2025.
Sinds de publicatie van de Europese Commissie (EC) ontwerptekst in juli 2022 is er samen met Freshfel, Fresh Trade Belgium en Deutsche Früchthandel intensief gelobbyd. In de ontwerptekst waren aanvullende duurzaamheidseisen en oorsprongsaanduiding voor gesneden groenten en fruit opgenomen. De bepaling zorgt voor een lastenverzwaring, zonder positief effect op voedselveiligheid.
De lobby richtte zich op DG-AGRI, LNV en KCB alsook ambtenaren van EC om in bezoeken in Brussel en bedrijfsbezoeken de nadelige (financiële) gevolgen voor de sector te verduidelijken. Ondanks de inspanningen zijn de tegenargumenten en de noodzaak voor een impact assessment genegeerd door DG-AGRI.
Wel is bereikt dat de definitie van ‘industrie’ is beperkt tot alleen de ‘verduurzaamde groenten en fruit industrie’ (zoals diepvries, blikken, jam, vruchtensap en appelmoes). Daarnaast zijn industriekwaliteit (ugly fruits) en verplichte minimum kwaliteitseisen en sortering uitgesloten voor levering aan snijderijen.
In de huidige handelsnorm voor (groene) bananen is opgenomen dat een tros uit minimaal 4 bananen moet bestaan. Dankzij inspanningen via Freshfel is deze bepaling uit de handelsnorm gehaald.
Voor meer informatie kunt u verder lezen op het dashboard.
Wijziging NVWA beslisboom MRL overschrijding levensmiddelen
GroentenFruit Huis heeft de NVWA vragen gesteld over het invullen van de Aanvaardbare Dagelijkse Inname (ADI) waarde bij het ontbreken van een een ARfD waarde in PRIMo. Naar aanleiding van deze vragen is deze uit de beslisboom verwijderd.
De ADI is de hoeveelheid van een stof die je levenslang elke dag binnen mag krijgen, zonder dat dit slecht is voor je gezondheid. Naar aanleiding van de vragen van GroentenFruit Huis is deze stap uit de beslisboom verwijderd. De overige stappen zijn niet gewijzigd. De ARfD tool van GroentenFruit Huis (voor het berekenen van invulling van ARfD percentages) is aangepast op deze wijziging onder knop ’tools’ op de website. De aanpassing was van toepassing voor ongeveer 40 actieve stoffen.
De aangepaste beslisboom is hier te vinden.
Onderzoeksproject Nitraatnormen …nog van deze tijd?
Zowel op Europees niveau als op nationaal niveau zijn maximale limieten vastgesteld voor het nitraatgehalte in bepaalde gewassen, waaronder spinazie, andijvie, rucola en rode biet. Deze normen zijn gebaseerd op monitoringsdata die verzameld zijn met teeltmethoden en onder klimatologische omstandigheden van 20 jaar geleden. Zijn deze nitraatnormen nog van deze tijd?
GroentenFruit Huis heeft samen met snijderijen, telersverenigingen, veredelaars en verwerkers, HAS Green Academy gevraagd om met deze vraag aan de slag te gaan.
Uit klimaatgegevens blijkt dat de instraling toeneemt en dat de neerslag onregelmatiger en extremer wordt. Op dezelfde manier stijgt ook de temperatuur, waar met name tropische nachten de nitraatconcentraties in gewassen kunnen verhogen. Deze factoren zijn door de teler niet te beïnvloeden en de mogelijkheden om de nitraatconcentratie te beperken zijn gelimiteerd tot irrigatie, zaaidichtheid en bemesting. De voor planten beschikbare stikstof is sterk afhankelijk van de mineralisatie door het bodemleven. Telers kunnen het bodemleven actief houden door indroging van de bodem te voorkomen en zo pieken in de nitraatconcentraties na periodes van neerslag te voorkomen.
Naast de agronomische aspecten is het ook belangrijk om te kijken naar de gezondheidskundige relevantie van nitraatlimieten in de huidige wetgeving. Een goede afweging tussen baten, gezondheidswinst consumptie groenten en fruit, versus lasten, versus het vernietigen van partijen groenten door overschrijding van nitraatlimieten is een van de aanbevelingen van deze studie.
Meer onderzoek mogelijk door sectordata
Door deelnemers van Food Compass worden data verzameld van residuen van gewasbeschermingsmiddelen, microbiologie op producten en water gebruikt in de teelt.
Deze waardevolle gegevens worden ingezet in diverse onderzoeksprogramma’s met de WUR maar ook Hoge School Leiden en Universiteit van Gent. Zo start er een vervolg op een eerdere PPS, waarbij naast groenten en fruit ook zuivel, aardappelen, noten/zuidvruchten mee doen om proactief ervaring op te doen met de methoden om inzicht te krijgen in de impact van gecombineerde blootstelling aan resten van gewasbeschermingsmiddelen via haar producten.
In het contaminanten onderzoek dat vanuit GroentenFruit huis wordt gefinancierd zijn analyses gedaan op zware metalen en nitraat en worden uitbreidingen met PFAs en planttoxines voor 2024 verder uitgewerkt.
Deelname aan Food Compass door leden van GroentenFruit Huis is belangrijk: niet alleen voor het hebben van een representatief beeld van de sector, maar ook door de analyseresultaten in te zetten om nieuwe kennis te vergaren ten diensten van de hele sector.
Public Affairs voor plantgezondheid
GroentenFruit Huis werkt samen met GTNL, NFO/LTO en externe begeleiding aan een Public Affairs strategie Plantgezondheid.
In de opgestelde position paper en onderliggend uitvoeringsplannen zijn dwarsverbanden gelegd met PEFCR methodieken en milieu indicator gewasbeschermingsmiddelen (MIG). Hierbij worden ook historische data vanuit de Food Compass databank (voorheen EWRS) voor residuen van gewasbeschermingsmiddelen op groenten en fruit producten ingezet.
In het kort
€4,2 miljard
productiewaarde groenten en fruit
4%
aandeel biologische groenten en fruit in de supermarkt
€10,6 miljard
importbedrag groenten (24%) en fruit (67%)
-3%
oogst groenten & aardbeien onder glas door vooral hoge energieprijs
€3,14
gemiddeld betaalde prijs per kilo voor groenten en fruit
+7% ten opzichte van 2022
-2%
Gekocht gewicht groenten en fruit per huishouden in Nederland
Inflatie in Nederland
Ook in 2023 is er in Nederland sprake geweest van inflatie. Zowel de prijs van groenten als van fruit is hieraan onderworpen. De totale inflatie van groenten is 10,1% in 2023 en die van fruit 7,7%. In de tabellen hieronder staat een duidelijk overzicht van de inflatie per maand van groenten en fruit in 2023 ten opzichte van het jaar ervoor.
Nederlandse inflatie groenten per 2023; in % vergeleken met vorig jaar
Nederlandse inflatie fruit per maand 2023; in % vergeleken met vorig jaar
Consumentenaankopen in Nederland
De Nederlandse consumptie van verse groenten en fruit viel in 2023 zowel thuis als buitenshuis wat terug vergeleken met het voorgaande jaar. Wel lag de consumptie nog altijd hoger dan in pre-corona tijd (2019). Tomaat staat bovenaan de lijst van meest gekochte groenten, terwijl banaan het meest gekochte fruit is in 2023. Het verspakket wint nog altijd aan populariteit op de groente- en fruitafdeling in de supermarkt.
Consumentenaankopen verse groenten
Consumentenaankopen vers fruit
Peru
Nederlandse import blauwe bessen daalt met 40% door slecht weer (E Niño)
Zuid-Afrika
Door sinaasappels stijgt importbedrag uit Zuid-Afrika met 12%
Marokko
Tomatenimport daalt met 20%
Egypte
Importbedrag stijgt met 63% voornamelijk door sinaasappels
Colombia
17% hogere import door meer avocado’s
Tunesië
Bijna 20 miljoen kilo tomaten
Brazilië
8% meer mango’s en 5% meer limoenen
1
2
Zuid-Afrika
Door sinaasappels stijgt importbedrag uit Zuid-Afrika met 12%
3
Marokko
Tomatenimport daalt met 20%
4
Egypte
Importbedrag stijgt met 63% voornamelijk door sinaasappels
5
Colombia
17% hogere import door meer avocado’s
6
Tunesië
Bijna 20 miljoen kilo tomaten
7
Brazilië
8% meer mango’s en 5% meer limoenen
Italië
Voor het 5e jaar op rij grotere afzet peren
China
1.400 ton peren op de boot naar China
Japan
Verkoop NL aardbeien stijgt naar 550 ton
Verenigde Staten
Terugval NL paprika naar 3.500 ton
Spanje
Grotere verkoop NL uien en tomaten
Verenigd Koninkrijk
Sterkere vraag naar NL uien, paprika’s en aardbeien
Polen
23% hogere NL afzet in 2023; vooral meer ui, avocado en druif
Senegal
181 miljoen kilo NL uien; meer dan in de voorgaande twee jaar
1
Italië
Voor het 5e jaar op rij grotere afzet peren
2
China
1.400 ton peren op de boot naar China
3
Japan
Verkoop NL aardbeien stijgt naar 550 ton
4
Verenigde Staten
Terugval NL paprika naar 3.500 ton
5
Spanje
Grotere verkoop NL uien en tomaten
6
Verenigd Koninkrijk
Sterkere vraag naar NL uien, paprika’s en aardbeien
7
Polen
23% hogere NL afzet in 2023; vooral meer ui, avocado en druif
8
Senegal
181 miljoen kilo NL uien; meer dan in de voorgaande twee jaar
Dashboard marktinformatie groenten en fruit uitgebreid
Marktkennis is de basis voor de juiste beslissingen. Het dashboard marktinformatie groenten en fruit is uitgebreid met relevante nieuwe bronnen, zoals supermarktdata België.
Daarnaast is het dashboard overgegaan naar een nieuw platform met verbeterde functies. Zo kan de getoonde data in een Microsoft PowerBI omgeving eenvoudig in Excel worden gedownload. Verder is dit platform te gebruiken voor het visualiseren van ontwikkelingen binnen andere domeinen, zoals voedselveiligheid en duurzaamheid.
Marktpresentaties in binnen- en buitenland
GroentenFruit Huis heeft in 2023 op verzoek zo’n 15 marktpresentaties gegeven in binnen- en buitenland, variërend van marktontwikkelingen rondom een product tot aan themapresentaties.
Onder andere zijn er uiteenlopende presentaties verzorgd op de Aardbeiendag, een internationaal sluitkool symposium, voor Aspergegilde Limburg en tijdens de AGF-beurs Zuid-Nederland.
Exportstatistiek groenten en fruit
De exportstatistiek groenten en fruit van Nederlandse origine is door GroentenFruit Huis overgenomen van het KCB. Wekelijks leveren handelspartijen in Nederland hun afzetdata (in gewicht) aan via, naar keuze, een webformulier, excelformat of een API-koppeling. Hiermee is een grote efficiencyslag gemaakt. In 2024 zal de tool verder “in de markt” worden gezet waardoor er een actueel en accuraat beeld is over de afzetontwikkelingen van Nederlandse groenten en fruit in het buitenland.
Factsheets 2023
Factsheets geven in een visueel aantrekkelijk format kort en bondig de gewenste feiten weer.
In 2023 zijn factsheets samengesteld over blauwe bessen, asperges, aardbeien, mango’s en paddenstoelen. Ook is er een factsheet over de handelsrelatie tussen NL/EU en Zuid-Afrika verschenen. Daarnaast is het jaaroverzicht ‘Groenten en Fruit in beeld’ en een factsheet over Nederland als toegangspoort voor Europa gepubliceerd.
Data & Digitalisering
Het team ‘Data en Digitalisering’ heeft naast de zichtbare Marktinformatie successen, vooral voorbereidende – en meer ‘achter-de-schermen’ werkzaamheden en successen uitgevoerd.
Bewijslast verzamelen en uitdragen op basis van data
Het programma Duurzaamheid is ondersteund bij de voorbereidende werkzaamheden om tot een sectorale digitale rekenmodule te komen voor de HortiFootPrint.
Zie het hoofdstuk Duurzaamheid voor verdere informatie.
Noodzakelijke data organiseren
In 2023 hebben partners en partijen in de Tuinbouw (GroentenFruit Huis, Glastuinbouw NL, AVAG, Flora Holland, Plantum, Rabobank, e.a.) diverse initiatieven en overleggen gestart om tot betere verzameling – en uitwisseling van data te komen. Dit heeft geleid tot een startnotitie.
Daarnaast wordt digitale veiligheid/ Cyberweerbaarheid steeds belangrijker. Daarom heeft GroentenFruit Huis samen met het Cyberweerbaarheidscentrum Greenport haar leden geïnformeerd en gestimuleerd om dit samen te borgen. Zeven leden zijn lid geworden van het Cyberweerbaarheidscentrum Greenport.
Om ook binnen GroentenFruit Huis Cyberweerbaarheid te verhogen is een Cyberscan uitgevoerd en wordt er invulling gegeven aan verbeteringen.
Sectorale data en keteninformatie
In 2023 is de focus gelegd op het standaardiseren van sectorale data (vanuit Stg. Frug I Com) en bevordering van de uitwisseling van keteninformatie.
Keteninformatie
Samen met GS1 Nederland is vanuit Frug I Com een nieuwe opzet gemaakt voor uitbreiding van het internationaal gebruik van de GLN-locatie codes. Hiervoor is een handleiding opgesteld én is een nieuwe digitale GLN-registratie omgeving ontwikkeld.
Data standaardisatie
Belangrijke standaardisatie successen in 2023 waren;
- Meer handelsbedrijven en verpakkers zetten de GLN-locatiecodes in als KCB-code
- Meer teeltbedrijven zetten de GLN in voor certificering: GlobalG.A.P., GRASP, PlanetProof en QS.
- Verbeterde digitale data uitwisseling voor AGF-producten in Duitsland en voor verpakkingsinformatie
Strategische allianties
Steeds vaker wordt duidelijk dat samenwerkingen gezocht moeten worden met andere landen, instanties of andere sectoren in Brussel en/of Den Haag om invulling te kunnen geven aan onze eigen positie, versterking van netwerken en gemeenschappelijke doelstellingen. Grote landen lijken onze concurrent in productie en afzet, maar zijn tevens onze belangrijke (handels-)partners en hebben vaak significant meer stemmen in het Europese Parlement. Verkenningen voor versterkte samenwerking leidden tot werkbezoeken naar onder andere Spanje, Denemarken/Zweden, Polen en Hongarije.
In Nederland vonden in 2023 vele gesprekken plaats rondom het te sluiten Landbouwakkoord. Door hier als GroentenFruit Huis aan tafel mee te discussiëren zijn elementen als PEFCR en PlanetProof bestendigd in de ontwikkelrichting van de plantaardige sector in Nederland. Met de Alliantie “Voeding voor gezonde generatie” door middel van diverse acties onvermoeid gepleit voor BTW op 0% voor groenten en fruit.
Vertegenwoordigingen nationaal en internationaal
In Europees verband wordt zeer nauw samengewerkt met Europese koepelorganisaties zoals A.R.E.F.L.H, Copa-Cogeca en Freshfel en op nationaal niveau onder andere met VNO-NCW. Er spelen grote belangen en standpunten worden vaak bepaald op basis van concurrentieverhoudingen in Europa. De koepelorganisaties hebben een belangrijke signaleringsfunctie, functioneren als platform en kunnen, dichtbij de Brusselse besluitvorming, goede invloed uitoefenen. Met de collega leden in de koepels nemen we, omdat we vertegenwoordigers zijn namens de koepels, deel aan overleggen met de Europese Commissie. Zo is stevig ingezet om de voorstellen zoveel mogelijk aan de branchepraktijk aan te laten sluiten, zoals de CSRD/CSRDDD regelgeving (rapportageverplichtingen ten aanzien van duurzaamheid), de EU kwaliteitsnormen en een pakket van maatregelen om administratieve lasten te verminderen.
Specifieke lobby agenda
Zowel nationaal als Europees zet het Public Affairs team afhankelijk van de staat van besluitvorming van wetgeving (startend, onder handen werk dan wel afrondend) in op maatwerklobby. Daarvoor zijn verschillende tools voorhanden. Er zijn in 2023 brieven aan politici en bestuurders (vaak samen met andere maatschappelijke organisaties) geschreven, groepen en/of vertegenwoordigers ontvangen en rondgeleid en diverse events zijn georganiseerd. Netwerk onderhoud behoort ook duidelijk tot het werk van het team. Naast het informeren van besluitvormers zijn directe contacten gelegd en voorstellen gedaan ten behoeve van betere besluitvorming onder andere ten aanzien van de verpakkingsverordening PPWR.
GLB/GMO
Ook in 2023 is onder leiding van GroentenFruit Huis/DPA met de Nederlandse overheid gesproken om te komen tot een nadere invulling van nationaal beleid GMO Groenten en Fruit, tegenwoordig bekend als Sector Interventie Groenten en Fruit (SIGF). In 2023 zijn alle bestaande organisaties weer toegetreden tot de GMO/SIGF-regeling en zijn de eerste ervaringen met de regeling opgedaan. Investeringen onder het programma richten zich met name op duurzaamheidsinspanningen en energiebesparing, die van groot belang zijn om een bestendige productie in Nederland mogelijk te houden. In 2023 zijn het GEC-team en de GMO-stuurgroep, onder leiding van GroentenFruit Huis, veelvuldig bijeengekomen.
Netwerken
Intern & extern
De verschillende netwerken van GroentenFruit Huis in 2023
Bestuur
GroentenFruit Huis is een vereniging met een bestuur.
De bestuursleden van GroentenFruit Huis vertegenwoordigen de diverse specialismen van leden zoals import, export, binnenlandse groothandel, bewerking, uien etc.
Deelnemingen
GroentenFruit Huis heeft deelnemingen in een aantal organisaties.
Zij leveren een bijdrage leveren aan het collectief belang van de sector. Dit zijn BO Groente en Fruit, Food Compass, Frug I Com, Stichting Afzetbevordering Ui, Stichting Food for Better Life Style en Stichting Holland Fresh Group.
Business Councils
Business Councils bestaan uit leden van GroentenFruit Huis.
Zij hebben een adviesrol naar de werkorganisatie. De Business Councils zijn gerelateerd aan de activiteiten van de vereniging, zoals het verzamelen van marktinformatie, bespreken van arbeidsgerelateerde ontwikkelingen, digitalisering of gezondheid.
(Net)werkgroepen- en clubs
(Net)werkgroepen bestaan uit leden die vanuit hun vakgebied meedenken over actuele onderwerpen.
Zo zijn er onder andere werkgroepen voor Verpakkingen, Kwaliteitsmanagers Groentebewerkingsbedrijven, PlanetProof. Het complete overzicht is te vinden op de website van GroentenFruit Huis.
Netwerkclubs stimuleren de leden van GroentenFruit Huis om te netwerken met collega’s uit de groente- en fruitsector.
Dit doen we door het organiseren van bijeenkomsten binnen de netwerkclubs: Young Business Club, Agri Ladies en AGF Trendcafé.
